ΑΣΤΙΚΟΙ ΘΡΥΛΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
URBAN LEGENDS…
Θεσσαλονίκη. Περιδέραιο στο λαιμό του Θερμαϊκού, εδώ και 2.320 χρόνια, έζησε, αναπτύχθηκε, παρήκμασε, ξαναναπτύχθηκε, φιλοξένησε διάφορες φυλές και εθνικότητες, χαράχτηκε με τον πολιτισμό της κάθε μιας απ΄αυτές, κάηκε και ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της, για να γίνει αυτό που είναι σήμερα. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή μεγαλούπολη. Αυτό είναι η Θεσσαλονίκη, όμως, ξέρω, θα μου πείτε «δεν της φαίνεται». Κι αυτό γιατί κάθε κομμάτι της κρατάει κάτι από την ιστορία που την διέτρεξε. Σε κάθε γωνιά ένα κτίριο, ένα μνημείο, ακόμη κι ένα «κάτι» στην ατμόσφαιρα, παραπέμπει σε άλλες εποχές. Γι΄αυτό ίσως η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που την ακολουθούν πολλοί «αστικοί μύθοι». Ιστορίες που χωρίς να είναι επισήμως καταγεγραμμένες πουθενά, διαδίδονται και γίνονται γνωστές στόμα με στόμα. Σχεδόν κάθε μεγαλούπολη έχει τις δικές της «μυστικές» ιστορίες, αλλά τα μυστικά και τα μυστήρια που θρυλούνται για την Θεσσαλονίκη συνθέτουν το πιο γοητευτικό puzzle από urban legends που ειπώθηκαν ποτέ για μια πόλη. Το μυστήριο που τυλίγει τους θρύλους που ακολουθούν, μας γοήτευσε και μας προβλημάτισε.
ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ, ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ, Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
Δεν είναι τυχαίο ότι η Θεσσαλονίκη είναι από τις λίγες πόλεις της Ελλάδας που διατηρούν ένα τόσο μεγάλο τμήμα των τειχών της. Ούτε ότι το σύμβολό της είναι ένας πύργος, ο λεγόμενος Λευκός, που ήταν μέρος αυτών των τειχών. Η ανύψωση ενός πύργου πέρα από την χρησιμότητά του να επιβάλλεται και να εντυπωσιάζει ή να αποτρέπει τις κατακτητικές διαθέσεις των εχθρών, έχει και τον συμβολισμό της ανάτασης προς τον ουρανό, τον κόσμο των θεών και της απομάκρυνσης από τα γήϊνα. Και οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης δείχνουν ακόμη και σήμερα να εκδηλώνουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τέτοιες τάσεις. Και τα κομμάτια των κάστρων της, τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα, είναι για τους σύγχρονους Θεσσαλονικείς κάτι παραπάνω από ένα αρχιτεκτονικό επίτευγμα των προγόνων τους. Είναι τα ζωντανά σύμβολα μιας πόλης που κρατά, επί αιώνες, ερμητικά κλεισμένα τα μυστικά της «εντός των τειχών». Ο Λευκός Πύργος, όσο και ο άλλος μεγάλος που σώζεται, αυτός του Τριγωνίου είναι συνδεδεμένοι με ιστορίες θανάτου. Λέγεται πως ο Λευκός ονομάζεται έτσι, γιατί κατά την διάρκεια της χρήσης του ως φυλακή, βαφόταν συχνά με το αίμα των κρατουμένων που εκτελούνταν εκεί και έπρεπε να τον καλύπτουν κάθε τόσο με ασβέστη εφ΄ένός για λόγους υγιεινής, αφ΄ετέρου για να εξαφανίζουν την αποκρουστική θέα του αίματος. Όσο γι΄αυτόν του Τριγωνίου, λέγεται ότι τα ενεργειακά δίκτυα και τα τελλουρικά ρεύματα της περιοχής όπου βρίσκεται έχουν την τάση να μεγεθύνουν τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο επισκέπτης, γι΄αυτό και κάποιοι λυπημένοι που βρέθηκαν εκεί, έφτασαν μέχρι την αυτοκτονία, πέφτοντας στον γκρεμό, κάτω από τον πύργο. Ενώ από την άλλη ερωτευμένα ζευγάρια τον επιλέγουν ως τόπο συνάντησης γιατί εκεί νιώθουν ακόμη πιο έντονο τον έρωτά τους.
ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟ (ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ)
Ο τρίτος πύργος που σώζεται είναι ένας θρύλος από μόνος του. Δεν είναι τυχαίο που παρά το γεγονός ότι εδώ και δεκαετίες το Επταπύργιο έπαψε να φυλακή, ακόμη και σήμερα δεν έχει τολμήσει κανείς να αλλάξει την χρήση του σε κάτι άλλο. Από τηλεοπτικές εκπομπές μέχρι ξένα ερευνητικά κέντρα ασχολήθηκαν με τα φαινόμενα που παρατηρούνται στο εσωτερικό του πύργου και με τις φωνές που ακούγονται, κυρίως τις νυχτερινές ώρες στη γύρω περιοχή. Ένας χώρος μέσα στον οποίο έγιναν πάμπολλες εκτελέσεις μέχρι πρόσφατα, μέχρι δηλαδή την κατάργηση της θανατικής ποινής στην Ελλάδα, αλλά κι ένας χώρος όπου άνθρωποι υπέφεραν πολλούς βασανισμούς, είναι αυτονόητο να γεννά τέτοιους μύθους. Όμως υπάρχει και η άλλη εκδοχή. Αυτή που λέει ότι τα φαινόμενα και οι φωνές δεν είναι των φυλακισμένων, αλλά κάποιων πνευμάτων που προστατεύουν τον θησαυρό του πύργου. Υπάρχει θησαυρός στο Επταπύργιο; Κι αν ναι, τι είδους θησαυρός είναι; Υλικής ή πνευματικής αξίας; Και γιατί δεν τον βρήκε κανείς μέχρι τώρα; Μήπως γιατί τον προστατεύουν τα «πνεύματα» του πύργου; Και σε ποιο σημείο του πύργου ακριβώς βρίσκεται; Στην τελευταία ερώτηση έρχεται να απαντήσει ένας άλλος μύθος. Αυτός που θέλει τη μία από τις δύο μαρμάρινες πλάκες που κοσμούσαν την είσοδο του πύργου να είναι ο χάρτης του θησαυρού, με την προϋπόθεση ότι θα την δεις από την σωστή πλευρά και θα ξέρεις να την αντιστοιχίσεις στην κάτοψη του πύργου. Τότε τα δύο παγώνια που πίνουν νερό από ένα σιντριβάνι, σου δείχνουν ακριβώς πού πρέπει να σκάψεις για τον θησαυρό. Γιατί φυσικά ο θησαυρός βρίσκεται κάτω από τον πύργο. Στο βόρειο κομμάτι της υπόγειας Θεσσαλονίκης.
Η ΠΟΛΗ ΚΑΤΩ ΑΠ΄ΤΗΝ ΠΟΛΗ
Από την ελληνιστική εποχή άρχισε να δημιουργείται κάτω από τη Θεσσαλονίκη ένα δίκτυο στοών, για στρατιωτικούς κυρίως σκοπούς. Μία μεγάλη στοά ξεκινούσε από το Επταπύργιο, περνούσε από την περιοχή κοντά στην εκκλησία των Δώδεκα Αποστόλων και διασχίζοντας λοξά τα τείχη, κατέληγε στο λιμάνι. Μια ακόμη ξεκινούσε από το βορειοδυτικό κομμάτι των τειχών, περνούσε από το σημερινό Διοικητήριο και κατέληγε κι αυτή σε θαλάσσια ανοίγματα. Οι Ρωμαίοι, που ήξεραν από υπόγεια δίκτυα, αφού η πόλη τους ήταν γεμάτη από τέτοια, επέκτειναν τις δύο αυτές στοές και δημιούργησαν παράλληλα δίκτυα. Αργότερα οι Χριστιανοί, που χρησιμοποιούσαν τις υπόγειες στοές ως τόπο μυστικών συναντήσεων για τα λατρευτικά τους καθήκοντα, δημιούργησαν ακόμη πιο περίπλοκα δίκτυα που προστέθηκαν στα ήδη υπάρχοντα. Με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τεράστιου λαβύρινθου από στοές και κατακόμβες κάτω από την πόλη, που έξοδοί του υπήρχαν (και υπάρχουν) σε όλες σχεδόν τις πρωτοχριστιανικές εκκλησίες της πόλης. (Αγ. Δημήτριο, Αγ. Σοφία, Αχειροποίητο, Όσιο Δαυίδ κλπ). Χρησιμοποιώντας αυτές τις εξόδους οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες κατάφερναν να εντυπωσιάζουν τα πλήθη. Ενώ παρακολουθούσαν την λειτουργία σε μία εκκλησία, χωρίς κανένας να τους βλέπει να φεύγουν, εμφανιζόταν σε κάποια άλλη. Κι έτσι δημιουργούσαν θρύλους γύρω από το όνομά τους ότι μπορεί να ήταν και δισυπόστατοι.
Πόσα και ποια κομμάτια αυτής της υπόγειας πόλης κατάφεραν να αποφύγουν την καταστροφή από την μανία της «αντιπαροχής» και της ανεξέλεγκτης δόμησης των δεκαετιών 50 και 60; Ίσως οι ανασκαφές για το μετρό έχουν κάποιες εκπλήξεις για τους Θεσσαλονικείς. Ίσως τις εκπλήξεις τις κρατήσουν για λογαριασμό τους οι υπεύθυνοι της εταιρίας κατασκευής του. Σε κάθε περίπτωση κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα που κατά καιρούς βγαίνουν στο φως, δείχνουν πως ακόμα υπάρχει μεγάλο κομμάτι του δικτύου των στοών κάτω από την πόλη. Πού βρίσκεται; Πώς μπορούν να το εντοπίσουν αυτοί που θέλουν? Πώς μπορούν να δείξουν και στους άλλους τα περάσματα και τις εισόδους αυτοί που ξέρουν? Ίσως η απάντηση βρίσκεται κρυμμένη κάτω από μία πλάκα πεζοδρομίου.
ΟΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΙΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
Η Θεσσαλονίκη όπως και πολλές μεγαλουπόλεις της Ευρώπης έχει στους δρόμους και στα πεζοδρόμιά της εκατοντάδες μεταλλικές πλάκες. Οι περισσότερες από αυτές εξυπηρετούν πρακτικούς σκοπούς και ανήκουν σε διάφορες ΔΕΚΟ. Αυτού του είδους τα μεταλλικά καπάκια έχουν πάνω τους στάμπα με τα αρχικά της επιχείρησης (ΟΤΕ, ΔΕΗ, κλπ) που τις τοποθέτησε εκεί. Αν όμως εξαιρεθούν αυτές, μένουν εκατοντάδες ακόμη, με περίεργα σύμβολα χαραγμένα πάνω τους που είναι άγνωστο ποιούς σκοπούς εξυπηρετούν και τι ακριβώς σκεπάζουν. Ο αστικός μύθος θέλει αυτά τα μεταλλικά καπάκια να είναι τα σημεία διατομής δύο διαφορετικών κόσμων και τοποθετούνται εκεί από αυτούς που επικοινωνούν και με τα δύο επίπεδα για να σηματοδοτούν το σημείο και για τις επόμενες γενιές. Πρόκειται για καπάκια σχετικά μικρού μεγέθους που φέρουν μαγικά σύμβολα, με κυρίαρχο το πεντάκτινο αστέρι σε διάφορες παραλλαγές. Μια απέραντη ποικιλία σχεδίων για την ακρίβεια, που αποκλείει την χρήση καλουπιών για την κατασκευή αυτών των μεταλλικών πλακών και φυσικά χωρίς καμιά αναφορά στα στοιχεία του κατασκευαστή, πράγμα που αποκλείει το ενδεχόμενο να εξηγηθούν ως επιχειρηματικά η βιομηχανικά λογότυπα. Αν πάει κανείς σήμερα να ζητήσει παρόμοια καπάκια σε καταστήματα που πωλούν σχετικά είδη, (υλικά οικοδομών, καταστήματα σιδερικών, χυτήρια, είδη κιγκαλερίας κλπ.) δεν θα τα βρει πουθενά. Ακόμη αξιοπερίεργο είναι ότι τα καπάκια αυτά δεν βρίσκονται μόνο σε δημόσιους χώρους αλλά και σε ιδιωτικούς, δηλαδή όχι μόνο σε δρόμους και πεζοδρόμια, αλλά και σε εσωτερικές αυλές σπιτιών, ακάλυπτους χώρους, υπόγεια πολυκατοικιών, φωταγωγούς κλπ. Παρά την τεράστια ανοικοδόμηση της πόλης, τα καπάκια αυτά τα συναντάμε ακόμη με μεγάλη συχνότητα. Και παρ΄όλο που τα περισσότερα είναι αρκετά παλιά περνούν απαρατήρητα. Αν κάποιος θέλει να στείλει κάποιο μήνυμα μ΄αυτά τα καπάκια, το κάνει με τον πιο ασφαλή τρόπο. Σύμβολα τόσο συνηθισμένα και εμφανή που δύσκολα τα προσέχει κανείς.
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΟΥ
Είναι σε όλους γνωστή η θέση του βυζαντινού ιπποδρομίου της Θεσσαλονίκης, που μέχρι και σήμερα λέγεται «πλατεία Ιπποδρομίου». Εκεί, λοιπόν, επί αυτοκράτορος Θεοδοσίου και μετά από διαταγή του, σφαγιάστηκαν 18.000 Θεσσαλονικείς, που δεν συμμορφωνόταν με τη γραμμή που ήθελε να περάσει ο «Μέγας» αυτοκράτορας στην επικράτειά του. Τα συσσωρευμένα πτώματα κάλυψαν μια μαρμάρινη κολώνα, που βρισκόταν στο κεντρικότερο σημείο του ιπποδρομίου και το αίμα τους πότισε βαθιά το μάρμαρο. Οι συγγενείς των σφαγιασθέντων για να τιμήσουν τους νεκρούς τους κάθε φορά που περνούσαν από το σημείο έριχναν κρυφά ένα βότσαλο, ένα όστρακο ή ένα κομμάτι σπασμένου αγγείου που είχε γραμμένο πάνω το όνομα του νεκρού τους. Όταν λίγους μήνες μετά, το 392 μ.Χ. αυτοκράτορας έγινε ο Φλάβιος, αναθάρρησαν και χάραξαν τα ονόματα των νεκρών πάνω στην μαρμάρινη στήλη. Θρυλείται πως από τότε η στήλη αυτή αιμορραγούσε μια φορά τον χρόνο, στην επέτειο της μεγάλης σφαγής. Αργότερα η στήλη αυτή γκρεμίστηκε και αιώνες μετά χτίστηκε στο σημείο ένα σπίτι. Όταν έσκαβαν για τα θεμέλιά του, βρήκαν τη βάση μιας μεγάλης μαρμάρινης στήλης και διάφορα όστρακα και υπολείμματα σπασμένων αγγείων. Πριν από μερικές δεκαετίες ένας πολιτικός μηχανικός πλησίασε την γηραιά μοναδική κληρονόμο του σπιτιού για να την πείσει να το δώσει αντιπαροχή, εκείνη όμως αρνιόταν πεισματικά και έλεγε πως το κάνει για καλό, γιατί το σπίτι εκείνο εξόντωσε τόσο την οικογένεια που το έκτισε, όσο και την δική της οικογένεια που το πήρε αργότερα. Ανέφερε συγκεκριμένα πως κάποιες μέρες στο σπίτι ακουγόταν ουρλιαχτά και ποδοβολητά αλόγων και πως κάθε φορά μετά από αυτό κάποιος δικός της πέθαινε με περίεργο τρόπο ή πάθαινε κάτι κακό. Αργότερα στο σημείο αυτό κτίστηκε μια μεγάλη πολυκατοικία και … ναι! Καλά καταλάβατε: ήταν η πολυκατοικία που κατέρρευσε με τον σεισμό του 1978. Από ολόκληρη την πόλη έπεσε μόνο μία πολυκατοικία κι ήταν αυτή της πλατείας Ιπποδρομίου. Την ιστορία αυτή δεν την γνωρίζουν πολλοί. Αυτοί όμως που την γνώριζαν δεν άφησαν να κτιστεί ξανά στο σημείο κτίριο κατοικιών. Σήμερα στεγάζεται εκεί το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, κι αν μια ιστορία της πόλης πρέπει να ερευνήσει και να αποκαλύψει είναι αυτή του σημείου πάνω στο οποίο είναι κτισμένο.
ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΟΛΓΑΣ 263
Είναι η διεύθυνση που δεν θα ήθελε κανείς Θεσσαλονικιός να δηλώνει ως τόπο κατοικίας. Γιατί το παλιό νεοκλασικό που βρίσκεται σ΄αυτή τη διεύθυνση έχει προφανώς ήδη κατοίκους από μια άλλη διάσταση. Ποια ιστορία βρίσκεται πίσω από το μυστήριο που τυλίγει αυτό το σπίτι; Αληθεύει πως όποιος θέλησε να ασχοληθεί με την ανοικοδόμησή του έπαθε κακό; Αληθεύει πως φωνές και βογκητά ακούγονται κάποιες νύχτες στα άδεια του δωμάτια; Επιστήμονες από ερευνητικά κέντρα ακόμη και του εξωτερικού ασχολήθηκαν με το θέμα. Για «μέντιουμ» και άλλου είδους τσαρλατάνους που προσπάθησαν να δώσουν απάντηση στο μυστήριο, δεν το συζητώ. Ο καθένας με το δικό του συμπέρασμα: Η αυτοκτονία μιας ερωτευμένης κοπέλας, ο θάνατος δύο Γερμανών στρατιωτών, κι άλλα εμπριμέ ήταν οι θεωρίες που κατά καιρούς ακούστηκαν ότι «στοίχειωσαν» το σπίτι. Οι θεωρίες των σκεπτικιστών λένε πως μάλλον υπάρχουν κληρονομικές διαφορές μεταξύ των δικαιούχων του και γι΄αυτό το σπίτι μένει όπως είναι και δεν ανοικοδομείται. Την αλήθεια την ξέρει μόνον ο αέρας που μπαινοβγαίνει από τα μισογκρεμισμένα παράθυρά του. Εμείς όσο θα το βλέπουμε να μένει εκεί και να καταστρέφεται αργά από το χρόνο, θα σκεφτόμαστε πως το κατοικούν κάποιες οντότητες «από αλλού» και δεν αφήνουν κανέναν άλλον να το διεκδικήσει.
Η ΣΤΗΛΗ ΤΩΝ ΟΦΕΩΝ
Κάθε φορά που πήγαινα στην ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου να πληρώσω τον λογαριασμό μου (πάντα καθυστερημένα), την προσοχή μου τραβούσε μια μαρμάρινη στήλη στην μέση του στενού πεζοδρομίου και δεν ήταν λίγες η φορές που τα μέσα μου κατηγορούσα τους υπεύθυνους που δεν φρόντιζαν να απομακρύνουν από κει αυτό το εμπόδιο. Τώρα που έμαθα ότι αυτό το «εμπόδιο» είναι ένα από τα σπάνια μνημεία της πόλης κατηγορώ τους υπεύθυνους που δεν φροντίζουν να το προστατέψουν και να το προβάλλουν σωστά. Είναι ένα από τα σπάνια όρθια μνημεία των ελληνιστικών χρόνων, φτιαγμένο από δύο τεράστιες όρθιες μαρμάρινες πλάκες, κολλημένες μεταξύ τους, και ονομάζεται «στήλη των όφεων» γιατί ο θρύλος που το συνοδεύει λέει πως ασκεί μια παράξενη δύναμη στα φίδια που έχουν την τάση να μαζεύονται γύρω του. Τελευταία φορά που αναφέρθηκε περιστατικό που συνέδεε την στήλη με αυτόν τον θρύλο ήταν επί τουρκοκρατίας όταν όλη η περιοχή γύρω από τη στήλη γέμισε φίδια και επιστρατεύτηκαν οι δυνάμεις ενός εξορκιστή χότζα για να καταφέρουν να τα απομακρύνουν. Σήμερα, βέβαια, ακόμη κι αν ο θρύλος έχει κάποια βάση, πού να βρεθεί φίδι στην Αγίου Δημητρίου, και μάλιστα έξω από έναν ηλεκτρικό υποσταθμό με υψηλές τάσεις ρεύματος.
ΤΑΞΙΔΙ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ
Το ταξίδι στη μυστική Θεσσαλονίκη δεν έχει τέλος. Θα μπορούσαμε να μείνουμε στους μυστηριώδεις Κήπους του Πασά, που οι οπαδοί της ιερής γεωγραφίας τους θεωρούν ισχυρό τόπο δύναμης. Να περιπλανηθούμε στα συμμαχικά νεκροταφεία του Ζέϊτενλικ, που επίσης θεωρείται κομβικό σημείο από τους οπαδούς της ιερής γεωγραφίας κυρίως των Σέρβων. Να αφουγκραστούμε την «μαγική» φυσική μεγαφωνική ηχητική της Ροτόντας ή να συναντήσουμε το φάντασμα του δερβίση φύλακα στο μαυσωλείο του Μουσάμπαμπα στην πλατεία Τερψιθέας. Όπου κι αν πάει κανείς σ΄αυτή την πόλη, η ιστορία και οι θρύλοι τον ακολουθούν. Ακόμη κι αν οι αισθήσεις μας είναι μπλοκαρισμένες από τους ρυθμούς της καθημερινότητας, έρχονται κάποια απογεύματα, που όταν βλέπεις τον ήλιο να βουτάει στο λιμάνι, ξέρεις πως η φύση δεν θα χάριζε τέτοιο θέαμα σε μια πόλη που δεν θα το άξιζε. Κι η Θεσσαλονίκη αξίζει αυτό το φαντασμαγορικά μελαγχολικό ηλιοβασίλεμα λίγο πριν αφεθεί αυτάρεσκα στη νύχτα για να κρύψει στις σκιές της θρύλους και μύθους που αξίζει να τους ψάξεις και …. –αν δεν φοβάσαι- να τους ζήσεις!
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Έλενα Λεμονίδου
Στην Άνω πόλη ξεχωρίζει η «μυστική» πλατεία Τερψιθέας, όπου βρίσκεται ο τουρμπές (μαυσωλείο) του Μουσά Μπαμπα. Κυκλοφορεί η φήμη ότι είναι στοιχειωμένος από το φάντασμα του δερβίση φύλακα του τεκέ. Είναι πάντως ένα μέρος με ισχυρή σούφικη ενέργεια, κάτι που διαισθάνεται όποιος έχει ανοικτές τις «κεραίες» του.
URBAN LEGENDS…
Θεσσαλονίκη. Περιδέραιο στο λαιμό του Θερμαϊκού, εδώ και 2.320 χρόνια, έζησε, αναπτύχθηκε, παρήκμασε, ξαναναπτύχθηκε, φιλοξένησε διάφορες φυλές και εθνικότητες, χαράχτηκε με τον πολιτισμό της κάθε μιας απ΄αυτές, κάηκε και ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της, για να γίνει αυτό που είναι σήμερα. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή μεγαλούπολη. Αυτό είναι η Θεσσαλονίκη, όμως, ξέρω, θα μου πείτε «δεν της φαίνεται». Κι αυτό γιατί κάθε κομμάτι της κρατάει κάτι από την ιστορία που την διέτρεξε. Σε κάθε γωνιά ένα κτίριο, ένα μνημείο, ακόμη κι ένα «κάτι» στην ατμόσφαιρα, παραπέμπει σε άλλες εποχές. Γι΄αυτό ίσως η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που την ακολουθούν πολλοί «αστικοί μύθοι». Ιστορίες που χωρίς να είναι επισήμως καταγεγραμμένες πουθενά, διαδίδονται και γίνονται γνωστές στόμα με στόμα. Σχεδόν κάθε μεγαλούπολη έχει τις δικές της «μυστικές» ιστορίες, αλλά τα μυστικά και τα μυστήρια που θρυλούνται για την Θεσσαλονίκη συνθέτουν το πιο γοητευτικό puzzle από urban legends που ειπώθηκαν ποτέ για μια πόλη. Το μυστήριο που τυλίγει τους θρύλους που ακολουθούν, μας γοήτευσε και μας προβλημάτισε.
ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ, ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ, Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
Δεν είναι τυχαίο ότι η Θεσσαλονίκη είναι από τις λίγες πόλεις της Ελλάδας που διατηρούν ένα τόσο μεγάλο τμήμα των τειχών της. Ούτε ότι το σύμβολό της είναι ένας πύργος, ο λεγόμενος Λευκός, που ήταν μέρος αυτών των τειχών. Η ανύψωση ενός πύργου πέρα από την χρησιμότητά του να επιβάλλεται και να εντυπωσιάζει ή να αποτρέπει τις κατακτητικές διαθέσεις των εχθρών, έχει και τον συμβολισμό της ανάτασης προς τον ουρανό, τον κόσμο των θεών και της απομάκρυνσης από τα γήϊνα. Και οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης δείχνουν ακόμη και σήμερα να εκδηλώνουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τέτοιες τάσεις. Και τα κομμάτια των κάστρων της, τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα, είναι για τους σύγχρονους Θεσσαλονικείς κάτι παραπάνω από ένα αρχιτεκτονικό επίτευγμα των προγόνων τους. Είναι τα ζωντανά σύμβολα μιας πόλης που κρατά, επί αιώνες, ερμητικά κλεισμένα τα μυστικά της «εντός των τειχών». Ο Λευκός Πύργος, όσο και ο άλλος μεγάλος που σώζεται, αυτός του Τριγωνίου είναι συνδεδεμένοι με ιστορίες θανάτου. Λέγεται πως ο Λευκός ονομάζεται έτσι, γιατί κατά την διάρκεια της χρήσης του ως φυλακή, βαφόταν συχνά με το αίμα των κρατουμένων που εκτελούνταν εκεί και έπρεπε να τον καλύπτουν κάθε τόσο με ασβέστη εφ΄ένός για λόγους υγιεινής, αφ΄ετέρου για να εξαφανίζουν την αποκρουστική θέα του αίματος. Όσο γι΄αυτόν του Τριγωνίου, λέγεται ότι τα ενεργειακά δίκτυα και τα τελλουρικά ρεύματα της περιοχής όπου βρίσκεται έχουν την τάση να μεγεθύνουν τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο επισκέπτης, γι΄αυτό και κάποιοι λυπημένοι που βρέθηκαν εκεί, έφτασαν μέχρι την αυτοκτονία, πέφτοντας στον γκρεμό, κάτω από τον πύργο. Ενώ από την άλλη ερωτευμένα ζευγάρια τον επιλέγουν ως τόπο συνάντησης γιατί εκεί νιώθουν ακόμη πιο έντονο τον έρωτά τους.
ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟ (ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ)
Ο τρίτος πύργος που σώζεται είναι ένας θρύλος από μόνος του. Δεν είναι τυχαίο που παρά το γεγονός ότι εδώ και δεκαετίες το Επταπύργιο έπαψε να φυλακή, ακόμη και σήμερα δεν έχει τολμήσει κανείς να αλλάξει την χρήση του σε κάτι άλλο. Από τηλεοπτικές εκπομπές μέχρι ξένα ερευνητικά κέντρα ασχολήθηκαν με τα φαινόμενα που παρατηρούνται στο εσωτερικό του πύργου και με τις φωνές που ακούγονται, κυρίως τις νυχτερινές ώρες στη γύρω περιοχή. Ένας χώρος μέσα στον οποίο έγιναν πάμπολλες εκτελέσεις μέχρι πρόσφατα, μέχρι δηλαδή την κατάργηση της θανατικής ποινής στην Ελλάδα, αλλά κι ένας χώρος όπου άνθρωποι υπέφεραν πολλούς βασανισμούς, είναι αυτονόητο να γεννά τέτοιους μύθους. Όμως υπάρχει και η άλλη εκδοχή. Αυτή που λέει ότι τα φαινόμενα και οι φωνές δεν είναι των φυλακισμένων, αλλά κάποιων πνευμάτων που προστατεύουν τον θησαυρό του πύργου. Υπάρχει θησαυρός στο Επταπύργιο; Κι αν ναι, τι είδους θησαυρός είναι; Υλικής ή πνευματικής αξίας; Και γιατί δεν τον βρήκε κανείς μέχρι τώρα; Μήπως γιατί τον προστατεύουν τα «πνεύματα» του πύργου; Και σε ποιο σημείο του πύργου ακριβώς βρίσκεται; Στην τελευταία ερώτηση έρχεται να απαντήσει ένας άλλος μύθος. Αυτός που θέλει τη μία από τις δύο μαρμάρινες πλάκες που κοσμούσαν την είσοδο του πύργου να είναι ο χάρτης του θησαυρού, με την προϋπόθεση ότι θα την δεις από την σωστή πλευρά και θα ξέρεις να την αντιστοιχίσεις στην κάτοψη του πύργου. Τότε τα δύο παγώνια που πίνουν νερό από ένα σιντριβάνι, σου δείχνουν ακριβώς πού πρέπει να σκάψεις για τον θησαυρό. Γιατί φυσικά ο θησαυρός βρίσκεται κάτω από τον πύργο. Στο βόρειο κομμάτι της υπόγειας Θεσσαλονίκης.
Η ΠΟΛΗ ΚΑΤΩ ΑΠ΄ΤΗΝ ΠΟΛΗ
Από την ελληνιστική εποχή άρχισε να δημιουργείται κάτω από τη Θεσσαλονίκη ένα δίκτυο στοών, για στρατιωτικούς κυρίως σκοπούς. Μία μεγάλη στοά ξεκινούσε από το Επταπύργιο, περνούσε από την περιοχή κοντά στην εκκλησία των Δώδεκα Αποστόλων και διασχίζοντας λοξά τα τείχη, κατέληγε στο λιμάνι. Μια ακόμη ξεκινούσε από το βορειοδυτικό κομμάτι των τειχών, περνούσε από το σημερινό Διοικητήριο και κατέληγε κι αυτή σε θαλάσσια ανοίγματα. Οι Ρωμαίοι, που ήξεραν από υπόγεια δίκτυα, αφού η πόλη τους ήταν γεμάτη από τέτοια, επέκτειναν τις δύο αυτές στοές και δημιούργησαν παράλληλα δίκτυα. Αργότερα οι Χριστιανοί, που χρησιμοποιούσαν τις υπόγειες στοές ως τόπο μυστικών συναντήσεων για τα λατρευτικά τους καθήκοντα, δημιούργησαν ακόμη πιο περίπλοκα δίκτυα που προστέθηκαν στα ήδη υπάρχοντα. Με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τεράστιου λαβύρινθου από στοές και κατακόμβες κάτω από την πόλη, που έξοδοί του υπήρχαν (και υπάρχουν) σε όλες σχεδόν τις πρωτοχριστιανικές εκκλησίες της πόλης. (Αγ. Δημήτριο, Αγ. Σοφία, Αχειροποίητο, Όσιο Δαυίδ κλπ). Χρησιμοποιώντας αυτές τις εξόδους οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες κατάφερναν να εντυπωσιάζουν τα πλήθη. Ενώ παρακολουθούσαν την λειτουργία σε μία εκκλησία, χωρίς κανένας να τους βλέπει να φεύγουν, εμφανιζόταν σε κάποια άλλη. Κι έτσι δημιουργούσαν θρύλους γύρω από το όνομά τους ότι μπορεί να ήταν και δισυπόστατοι.
Πόσα και ποια κομμάτια αυτής της υπόγειας πόλης κατάφεραν να αποφύγουν την καταστροφή από την μανία της «αντιπαροχής» και της ανεξέλεγκτης δόμησης των δεκαετιών 50 και 60; Ίσως οι ανασκαφές για το μετρό έχουν κάποιες εκπλήξεις για τους Θεσσαλονικείς. Ίσως τις εκπλήξεις τις κρατήσουν για λογαριασμό τους οι υπεύθυνοι της εταιρίας κατασκευής του. Σε κάθε περίπτωση κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα που κατά καιρούς βγαίνουν στο φως, δείχνουν πως ακόμα υπάρχει μεγάλο κομμάτι του δικτύου των στοών κάτω από την πόλη. Πού βρίσκεται; Πώς μπορούν να το εντοπίσουν αυτοί που θέλουν? Πώς μπορούν να δείξουν και στους άλλους τα περάσματα και τις εισόδους αυτοί που ξέρουν? Ίσως η απάντηση βρίσκεται κρυμμένη κάτω από μία πλάκα πεζοδρομίου.
ΟΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΙΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
Η Θεσσαλονίκη όπως και πολλές μεγαλουπόλεις της Ευρώπης έχει στους δρόμους και στα πεζοδρόμιά της εκατοντάδες μεταλλικές πλάκες. Οι περισσότερες από αυτές εξυπηρετούν πρακτικούς σκοπούς και ανήκουν σε διάφορες ΔΕΚΟ. Αυτού του είδους τα μεταλλικά καπάκια έχουν πάνω τους στάμπα με τα αρχικά της επιχείρησης (ΟΤΕ, ΔΕΗ, κλπ) που τις τοποθέτησε εκεί. Αν όμως εξαιρεθούν αυτές, μένουν εκατοντάδες ακόμη, με περίεργα σύμβολα χαραγμένα πάνω τους που είναι άγνωστο ποιούς σκοπούς εξυπηρετούν και τι ακριβώς σκεπάζουν. Ο αστικός μύθος θέλει αυτά τα μεταλλικά καπάκια να είναι τα σημεία διατομής δύο διαφορετικών κόσμων και τοποθετούνται εκεί από αυτούς που επικοινωνούν και με τα δύο επίπεδα για να σηματοδοτούν το σημείο και για τις επόμενες γενιές. Πρόκειται για καπάκια σχετικά μικρού μεγέθους που φέρουν μαγικά σύμβολα, με κυρίαρχο το πεντάκτινο αστέρι σε διάφορες παραλλαγές. Μια απέραντη ποικιλία σχεδίων για την ακρίβεια, που αποκλείει την χρήση καλουπιών για την κατασκευή αυτών των μεταλλικών πλακών και φυσικά χωρίς καμιά αναφορά στα στοιχεία του κατασκευαστή, πράγμα που αποκλείει το ενδεχόμενο να εξηγηθούν ως επιχειρηματικά η βιομηχανικά λογότυπα. Αν πάει κανείς σήμερα να ζητήσει παρόμοια καπάκια σε καταστήματα που πωλούν σχετικά είδη, (υλικά οικοδομών, καταστήματα σιδερικών, χυτήρια, είδη κιγκαλερίας κλπ.) δεν θα τα βρει πουθενά. Ακόμη αξιοπερίεργο είναι ότι τα καπάκια αυτά δεν βρίσκονται μόνο σε δημόσιους χώρους αλλά και σε ιδιωτικούς, δηλαδή όχι μόνο σε δρόμους και πεζοδρόμια, αλλά και σε εσωτερικές αυλές σπιτιών, ακάλυπτους χώρους, υπόγεια πολυκατοικιών, φωταγωγούς κλπ. Παρά την τεράστια ανοικοδόμηση της πόλης, τα καπάκια αυτά τα συναντάμε ακόμη με μεγάλη συχνότητα. Και παρ΄όλο που τα περισσότερα είναι αρκετά παλιά περνούν απαρατήρητα. Αν κάποιος θέλει να στείλει κάποιο μήνυμα μ΄αυτά τα καπάκια, το κάνει με τον πιο ασφαλή τρόπο. Σύμβολα τόσο συνηθισμένα και εμφανή που δύσκολα τα προσέχει κανείς.
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΟΥ
Είναι σε όλους γνωστή η θέση του βυζαντινού ιπποδρομίου της Θεσσαλονίκης, που μέχρι και σήμερα λέγεται «πλατεία Ιπποδρομίου». Εκεί, λοιπόν, επί αυτοκράτορος Θεοδοσίου και μετά από διαταγή του, σφαγιάστηκαν 18.000 Θεσσαλονικείς, που δεν συμμορφωνόταν με τη γραμμή που ήθελε να περάσει ο «Μέγας» αυτοκράτορας στην επικράτειά του. Τα συσσωρευμένα πτώματα κάλυψαν μια μαρμάρινη κολώνα, που βρισκόταν στο κεντρικότερο σημείο του ιπποδρομίου και το αίμα τους πότισε βαθιά το μάρμαρο. Οι συγγενείς των σφαγιασθέντων για να τιμήσουν τους νεκρούς τους κάθε φορά που περνούσαν από το σημείο έριχναν κρυφά ένα βότσαλο, ένα όστρακο ή ένα κομμάτι σπασμένου αγγείου που είχε γραμμένο πάνω το όνομα του νεκρού τους. Όταν λίγους μήνες μετά, το 392 μ.Χ. αυτοκράτορας έγινε ο Φλάβιος, αναθάρρησαν και χάραξαν τα ονόματα των νεκρών πάνω στην μαρμάρινη στήλη. Θρυλείται πως από τότε η στήλη αυτή αιμορραγούσε μια φορά τον χρόνο, στην επέτειο της μεγάλης σφαγής. Αργότερα η στήλη αυτή γκρεμίστηκε και αιώνες μετά χτίστηκε στο σημείο ένα σπίτι. Όταν έσκαβαν για τα θεμέλιά του, βρήκαν τη βάση μιας μεγάλης μαρμάρινης στήλης και διάφορα όστρακα και υπολείμματα σπασμένων αγγείων. Πριν από μερικές δεκαετίες ένας πολιτικός μηχανικός πλησίασε την γηραιά μοναδική κληρονόμο του σπιτιού για να την πείσει να το δώσει αντιπαροχή, εκείνη όμως αρνιόταν πεισματικά και έλεγε πως το κάνει για καλό, γιατί το σπίτι εκείνο εξόντωσε τόσο την οικογένεια που το έκτισε, όσο και την δική της οικογένεια που το πήρε αργότερα. Ανέφερε συγκεκριμένα πως κάποιες μέρες στο σπίτι ακουγόταν ουρλιαχτά και ποδοβολητά αλόγων και πως κάθε φορά μετά από αυτό κάποιος δικός της πέθαινε με περίεργο τρόπο ή πάθαινε κάτι κακό. Αργότερα στο σημείο αυτό κτίστηκε μια μεγάλη πολυκατοικία και … ναι! Καλά καταλάβατε: ήταν η πολυκατοικία που κατέρρευσε με τον σεισμό του 1978. Από ολόκληρη την πόλη έπεσε μόνο μία πολυκατοικία κι ήταν αυτή της πλατείας Ιπποδρομίου. Την ιστορία αυτή δεν την γνωρίζουν πολλοί. Αυτοί όμως που την γνώριζαν δεν άφησαν να κτιστεί ξανά στο σημείο κτίριο κατοικιών. Σήμερα στεγάζεται εκεί το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, κι αν μια ιστορία της πόλης πρέπει να ερευνήσει και να αποκαλύψει είναι αυτή του σημείου πάνω στο οποίο είναι κτισμένο.
ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΟΛΓΑΣ 263
Είναι η διεύθυνση που δεν θα ήθελε κανείς Θεσσαλονικιός να δηλώνει ως τόπο κατοικίας. Γιατί το παλιό νεοκλασικό που βρίσκεται σ΄αυτή τη διεύθυνση έχει προφανώς ήδη κατοίκους από μια άλλη διάσταση. Ποια ιστορία βρίσκεται πίσω από το μυστήριο που τυλίγει αυτό το σπίτι; Αληθεύει πως όποιος θέλησε να ασχοληθεί με την ανοικοδόμησή του έπαθε κακό; Αληθεύει πως φωνές και βογκητά ακούγονται κάποιες νύχτες στα άδεια του δωμάτια; Επιστήμονες από ερευνητικά κέντρα ακόμη και του εξωτερικού ασχολήθηκαν με το θέμα. Για «μέντιουμ» και άλλου είδους τσαρλατάνους που προσπάθησαν να δώσουν απάντηση στο μυστήριο, δεν το συζητώ. Ο καθένας με το δικό του συμπέρασμα: Η αυτοκτονία μιας ερωτευμένης κοπέλας, ο θάνατος δύο Γερμανών στρατιωτών, κι άλλα εμπριμέ ήταν οι θεωρίες που κατά καιρούς ακούστηκαν ότι «στοίχειωσαν» το σπίτι. Οι θεωρίες των σκεπτικιστών λένε πως μάλλον υπάρχουν κληρονομικές διαφορές μεταξύ των δικαιούχων του και γι΄αυτό το σπίτι μένει όπως είναι και δεν ανοικοδομείται. Την αλήθεια την ξέρει μόνον ο αέρας που μπαινοβγαίνει από τα μισογκρεμισμένα παράθυρά του. Εμείς όσο θα το βλέπουμε να μένει εκεί και να καταστρέφεται αργά από το χρόνο, θα σκεφτόμαστε πως το κατοικούν κάποιες οντότητες «από αλλού» και δεν αφήνουν κανέναν άλλον να το διεκδικήσει.
Η ΣΤΗΛΗ ΤΩΝ ΟΦΕΩΝ
Κάθε φορά που πήγαινα στην ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου να πληρώσω τον λογαριασμό μου (πάντα καθυστερημένα), την προσοχή μου τραβούσε μια μαρμάρινη στήλη στην μέση του στενού πεζοδρομίου και δεν ήταν λίγες η φορές που τα μέσα μου κατηγορούσα τους υπεύθυνους που δεν φρόντιζαν να απομακρύνουν από κει αυτό το εμπόδιο. Τώρα που έμαθα ότι αυτό το «εμπόδιο» είναι ένα από τα σπάνια μνημεία της πόλης κατηγορώ τους υπεύθυνους που δεν φροντίζουν να το προστατέψουν και να το προβάλλουν σωστά. Είναι ένα από τα σπάνια όρθια μνημεία των ελληνιστικών χρόνων, φτιαγμένο από δύο τεράστιες όρθιες μαρμάρινες πλάκες, κολλημένες μεταξύ τους, και ονομάζεται «στήλη των όφεων» γιατί ο θρύλος που το συνοδεύει λέει πως ασκεί μια παράξενη δύναμη στα φίδια που έχουν την τάση να μαζεύονται γύρω του. Τελευταία φορά που αναφέρθηκε περιστατικό που συνέδεε την στήλη με αυτόν τον θρύλο ήταν επί τουρκοκρατίας όταν όλη η περιοχή γύρω από τη στήλη γέμισε φίδια και επιστρατεύτηκαν οι δυνάμεις ενός εξορκιστή χότζα για να καταφέρουν να τα απομακρύνουν. Σήμερα, βέβαια, ακόμη κι αν ο θρύλος έχει κάποια βάση, πού να βρεθεί φίδι στην Αγίου Δημητρίου, και μάλιστα έξω από έναν ηλεκτρικό υποσταθμό με υψηλές τάσεις ρεύματος.
ΤΑΞΙΔΙ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ
Το ταξίδι στη μυστική Θεσσαλονίκη δεν έχει τέλος. Θα μπορούσαμε να μείνουμε στους μυστηριώδεις Κήπους του Πασά, που οι οπαδοί της ιερής γεωγραφίας τους θεωρούν ισχυρό τόπο δύναμης. Να περιπλανηθούμε στα συμμαχικά νεκροταφεία του Ζέϊτενλικ, που επίσης θεωρείται κομβικό σημείο από τους οπαδούς της ιερής γεωγραφίας κυρίως των Σέρβων. Να αφουγκραστούμε την «μαγική» φυσική μεγαφωνική ηχητική της Ροτόντας ή να συναντήσουμε το φάντασμα του δερβίση φύλακα στο μαυσωλείο του Μουσάμπαμπα στην πλατεία Τερψιθέας. Όπου κι αν πάει κανείς σ΄αυτή την πόλη, η ιστορία και οι θρύλοι τον ακολουθούν. Ακόμη κι αν οι αισθήσεις μας είναι μπλοκαρισμένες από τους ρυθμούς της καθημερινότητας, έρχονται κάποια απογεύματα, που όταν βλέπεις τον ήλιο να βουτάει στο λιμάνι, ξέρεις πως η φύση δεν θα χάριζε τέτοιο θέαμα σε μια πόλη που δεν θα το άξιζε. Κι η Θεσσαλονίκη αξίζει αυτό το φαντασμαγορικά μελαγχολικό ηλιοβασίλεμα λίγο πριν αφεθεί αυτάρεσκα στη νύχτα για να κρύψει στις σκιές της θρύλους και μύθους που αξίζει να τους ψάξεις και …. –αν δεν φοβάσαι- να τους ζήσεις!
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Έλενα Λεμονίδου
http://www.pass2greece.gr/index.asp
www.pass2greece.gr
Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΗΣ ΣΧΙΣΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ή ΣΤΗΛΗΣ ΤΩΝ ΟΦΕΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Στη Λεωφόρο Αγίου Δημητρίου εμπρός στο κτίριο του εργοστασίου ηλεκτροφωτισμού της Ηλεκτρικής Εταιρείας Θεσσαλονίκης, έργο του αρχιτέκτονα Pierro Arrigoni, υπάρχει μισο θαμμένο το μόνο ελληνιστικό μνημείο της Θεσσαλονίκης, όρθιο ακόμη και τελείως ξεχασμένο, γεγονός που θα πρέπει να μας κάνει να ντρεπόμαστε...
Διέφυγε από τους Βυζαντινούς, το σεβάστηκαν οι Τούρκοι, που απέδιδαν υπερφυσικές ιδιότητες στους αρχαίους κίονες, αλλά τέθηκε σε διαθεσιμότητα-ασημότητα από τους Νεοέλληνες.
Είναι η περίφημη αναθηματική, όπως προσωπικά καταλήξαμε, στήλη της Σχιστής Πέτρας, που συνδέεται και με τον μόνο μεσαιωνικό θρύλο που βρήκαμε να υπάρχει στη Θεσσαλονίκη. Δεν ταυτίζεται με τον Ομφαλό της πόλης, αλλά ίσως αργότερα μετά την καταστροφή του, να τον υποκατέστησε σαν έννοια λόγω της γειτνίασής της με αυτόν.
Η μυστηριώδης αυτή στήλη η οποία κατά ανεξήγητο πάντα τρόπο, διασώζεται, παρά τις τραγικές αλλαγές της γύρω περιοχής, ήταν τοποθετημένη σε βάθρο πέντε βαθμίδων. Οι Τούρκοι τη χρησιμοποιούσαν ως κολώνα για το φωτισμό της περιοχής και ανάλογα την εποχή, τοποθετώντας λαδοφάναρο, λάμπα φωταερίου και ηλεκτρικό φως. Σε παλαιότερες φωτογραφίες στην άκρη του βάθρου υπήρχε δημόσια κρήνη και γούρνα για να δροσίζονται περαστικοί και υποζύγια.
www.pass2greece.gr
Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΗΣ ΣΧΙΣΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ή ΣΤΗΛΗΣ ΤΩΝ ΟΦΕΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Στη Λεωφόρο Αγίου Δημητρίου εμπρός στο κτίριο του εργοστασίου ηλεκτροφωτισμού της Ηλεκτρικής Εταιρείας Θεσσαλονίκης, έργο του αρχιτέκτονα Pierro Arrigoni, υπάρχει μισο θαμμένο το μόνο ελληνιστικό μνημείο της Θεσσαλονίκης, όρθιο ακόμη και τελείως ξεχασμένο, γεγονός που θα πρέπει να μας κάνει να ντρεπόμαστε...
Διέφυγε από τους Βυζαντινούς, το σεβάστηκαν οι Τούρκοι, που απέδιδαν υπερφυσικές ιδιότητες στους αρχαίους κίονες, αλλά τέθηκε σε διαθεσιμότητα-ασημότητα από τους Νεοέλληνες.
Είναι η περίφημη αναθηματική, όπως προσωπικά καταλήξαμε, στήλη της Σχιστής Πέτρας, που συνδέεται και με τον μόνο μεσαιωνικό θρύλο που βρήκαμε να υπάρχει στη Θεσσαλονίκη. Δεν ταυτίζεται με τον Ομφαλό της πόλης, αλλά ίσως αργότερα μετά την καταστροφή του, να τον υποκατέστησε σαν έννοια λόγω της γειτνίασής της με αυτόν.
Η μυστηριώδης αυτή στήλη η οποία κατά ανεξήγητο πάντα τρόπο, διασώζεται, παρά τις τραγικές αλλαγές της γύρω περιοχής, ήταν τοποθετημένη σε βάθρο πέντε βαθμίδων. Οι Τούρκοι τη χρησιμοποιούσαν ως κολώνα για το φωτισμό της περιοχής και ανάλογα την εποχή, τοποθετώντας λαδοφάναρο, λάμπα φωταερίου και ηλεκτρικό φως. Σε παλαιότερες φωτογραφίες στην άκρη του βάθρου υπήρχε δημόσια κρήνη και γούρνα για να δροσίζονται περαστικοί και υποζύγια.
Μέχρι πρόσφατα ο ΟΤΕ τη χρησιμοποιούσε ως τηλεφωνική κολώνα, ενώ οι οπαδοί των κομμάτων και των ομάδων να αφήνουν πάνω της συχνά την υπογραφή τους. Παρά την αισθητική της απλότητα, η αγέρωχη αυτή κολώνα αποτελεί το μοναδικό όρθιο ελληνιστικό μνημείο της πόλης, θλιβερό απομεινάρι μιας περιοχής που άλλοτε αποτελούσε το θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Για λόγους ευθυγράμμισης του οδοστρώματος της Αγίου Δημητρίου σταδιακά τα βάθρα της στήλης καλύφθηκαν, ενώ είχαν ύψος 1,60 μέτρα και η στήλη 2,80 ~ 3,20 μέτρα.
Ο Θρύλος της Σχιστής Πέτρας ή Στήλης των Όφεων
Υπήρχε ένας θρύλος συνδεδεμένος μαζί της, ότι κάποτε γέμισε η πόλη φίδια, τα οποία υπήρχαν αμέτρητα και με μεγάλη πυκνότητα γύρω της, ώστε θεωρήθηκε ότι έβγαιναν από αυτήν. Έτσι απέκτησε και την όνομα "Στήλη των Όφεων". Μέσα στην απελπισία του ο κόσμος κάλεσε τότε ένα εξορκιστή χότζα, ο οποίος και απομάκρυνε τα ερπετά, χρησιμοποιώντας τις μαγικές του δυνάμεις(!!!).
Μ. Χαραλάμπους ~ H Μυστική Ιστορία της Θεσσαλονίκης
Η τελευταία φωτογραφία είναι από το βιβλίο "Μυστική ιστορία της Θεσσαλονίκης". Πάρθηκε το 1978 κατά την εκτέλεση έργων της Δ.Ε.Η., -παρατηρούμε τα 5 συνολικά βάθρα.
http://www.istorikathemata.com/2011/05/blog-post_18.html
http://krasodad.blogspot.gr/2011/05/blog-post_708.html
Ο Θρύλος της Σχιστής Πέτρας ή Στήλης των Όφεων
Υπήρχε ένας θρύλος συνδεδεμένος μαζί της, ότι κάποτε γέμισε η πόλη φίδια, τα οποία υπήρχαν αμέτρητα και με μεγάλη πυκνότητα γύρω της, ώστε θεωρήθηκε ότι έβγαιναν από αυτήν. Έτσι απέκτησε και την όνομα "Στήλη των Όφεων". Μέσα στην απελπισία του ο κόσμος κάλεσε τότε ένα εξορκιστή χότζα, ο οποίος και απομάκρυνε τα ερπετά, χρησιμοποιώντας τις μαγικές του δυνάμεις(!!!).
Μ. Χαραλάμπους ~ H Μυστική Ιστορία της Θεσσαλονίκης
Η τελευταία φωτογραφία είναι από το βιβλίο "Μυστική ιστορία της Θεσσαλονίκης". Πάρθηκε το 1978 κατά την εκτέλεση έργων της Δ.Ε.Η., -παρατηρούμε τα 5 συνολικά βάθρα.
http://www.istorikathemata.com/2011/05/blog-post_18.html
http://krasodad.blogspot.gr/2011/05/blog-post_708.html
Στην Άνω πόλη ξεχωρίζει η «μυστική» πλατεία Τερψιθέας, όπου βρίσκεται ο τουρμπές (μαυσωλείο) του Μουσά Μπαμπα. Κυκλοφορεί η φήμη ότι είναι στοιχειωμένος από το φάντασμα του δερβίση φύλακα του τεκέ. Είναι πάντως ένα μέρος με ισχυρή σούφικη ενέργεια, κάτι που διαισθάνεται όποιος έχει ανοικτές τις «κεραίες» του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου