Κακού κόρακος κακόν ωόν

Οι αρχαίοι είχαν την πλάκα τους

Κακού κόρακος κακόν ωόν

Γράφει ο Θ.Γ. Βουδικλάρης*

Στην αρχαία Αθήνα, κατά τον 5ο αιώνα, ζούσε ένας διάσημος ρήτορας και διδάσκαλος της ρητορικής, που τον έλεγαν Κόρακα. Καταγόταν από τις Συρακούσες, όπου και είχε διατελέσει σύμβουλος (παραδυναστεύων) του τυράνου Ιέρωνα (477-466 π.Χ.), από τον οποίον και εξορίστηκε. Είχε γράψει ένα πολύκροτο για την εποχή του έργο με τον τίτλο «Τέχνη», στο οποίο εξέταζε τους κανόνες της ρητορικής και φυσικά είχε πολλούς μαθητές, οι οποίοι ενδιαφέρονταν να μάθουν τη ρητορική τέχνη, για να ασχοληθούν εν συνεχεία κυρίως με το γράψιμο δικανικών λόγων, γιατί κατά τους νόμους της αρχαίας δημοκρατίας, στις δίκες δεν παρίστατο δικηγόρος, αλλά κάθε κατηγορούμενος υπεράσπιζε μόνος του τον εαυτό του, απαγγέλοντας λόγο, που τον είχε γράψει κάποιος ρήτορας (Λυσίας, Αισχίνης, Ισαίος κ.ά.).

Μεταξύ των μαθητών του ήταν και ο Αθηναίος Τεισίας, με τον οποίον ο Κόραξ, σίγουρος για τις γνώσεις του και τη διδακτική του ικανότητα, συμφώνησε πως ο μαθητής του θα πλήρωνε τα δίδακτρα μόνον όταν θα κέρδιζε την πρώτη του δίκη στο δικαστήριο, αφού αυτό θα ήταν απόδειξη της καλής του καταρτίσεως.

Ο μαθητής όμως όταν «ξεσκόλισε», δεν ανελάμβανε καμμία δίκη και έτσι ούτε έχανε ούτε κέρδιζε, πάντως όμως δεν πλήρωνε. Για το λόγο αυτόν ο δάσκαλος αποφάσισε να αναζητήσει διακαστικώς την αμοιβή του.

Στο δικαστήριο και οι δύο αντίδικοι παραδέχθηκαν τη συμφωνία τους, καθένας όμως υπεστήριξε τις απόψεις του με τον δικό του τρόπο.

«Κύριοι δικαστές», είπε στην αγόρευσή του ο δάσκαλος, «ο μαθητής μου πρέπει οπωσδήποτε να μου πληρώσει τα δίδακτρα που μου χρωστάει, όποια κι αν θα είναι η απόφασή σας. Αν μεν με δικαιώσετε, πρέπει να με πληρώσει για να εκτελεσθεί η δικαστική απόφαση. Αν όμως δε με δικαιώσετε εμένα αλλά εκείνον, τότε ο μαθητής μου κερδίζει την πρώτη του δίκη, αποδικνύεται η καλή του κατάρτιση και η δική μου καλή διδασκαλία και πρέπει να με πληρώσει για να τηρήσει τη συμφωνία μας».

Ο μαθητής όμως ήταν αντάξιος του δασκάλου. «Κύριοι δικαστές» είπε στη δική του αγόρευση, «εγώ δεν έχω καμμιάν υποχρέωση πληρωμής, όποια και αν είναι η απόφασή σας. Αν μεν με δικαιώσετε, για να εφαρμοστεί η απόφασή σας, αν δε δεν με δικαιώσετε, γιατί τότε δεν θα έχω κερδίσει ακόμα την πρώτη μου δίκη και επομένως, κατά τη συμφωνία μας, δεν έχω ακόμα υποχρέωση καταβολής της αμοιβής».

Οι δικαστές «βραχυκυκλώθηκαν» από τις δύο ατράνταχτες λογικές. Συνεδρίαζαν συσκεπτόμενοι όλη την ημέρα, χωρίς να μπορούν να καταλήξουν σε απόφαση. Και επειδή τότε υπήρχε γι΄αυτούς όριο χρόνου, μέχρι τη δύση του ηλίου, με το τέλος της ημέρας απέπεμψαν τους δύο αντιδίκους, χωρίς να έχουν εκδώσει απόφαση, λέγοντας τους αγανακτισμένοι την παροιμιώδη φράση, που αποτελούσε και λογοπαίγνιο με το όνομα του δασκάλου:

«Κακού κόρακος, κακόν ωόν»

μια φράση που αντιστοιχεί στις δικιές μας παροιμίες «κατά το μαστρο- Γιάννη και τα κοπέλια του» ή «μ΄όποιο δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις» ή «το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει».



* Ο Θ.Γ. Βουδικλάρης είναι Πολιτικός Μηχανικός