Τρίτη 3 Μαρτίου 2015

ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ CD1

ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ CD1



Συμβολή της ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ ΠΟΝΤΙΩΝ Β.ΕΛΛΑΔΟΣ στην έρευνα ποντιακών χορών.
Το υλικό στηρίζεται στο διπλό cd του δεξιοτέχνη της λύρας και πρώην λυράρη της Καλλιτεχνικής Στέγης, Φάνη Κουρουκλίδη, με τίτλο "Χοροί του Πόντου", που κυκλοφορεί από τη VASIPAP (www.vasipap.gr). Στην έρευνα των χορών κατά τη δημιουργία του cd βοήθησαν:
ο Κυριάκος Μωυσίδης και
ο Μάκης Πετρίδης.
Εκτός του ΦΑΝΗ ΚΟΥΡΟΥΚΛΙΔΗ, στη λύρα, παίζουν οι μουσικοί:
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗΣ, νταούλι
ΚΩΣΤΑΣ ΣΙΩΠΗΣ, ζουρνά - κλαρίνο
ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, ζουρνά - κλαρίνο
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΣΟΥΡΑΣ, λαούτο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΥΛΑΤΖΑΚΛΗΣ, κεμανέ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΜΙΔΗΣ,αγγείο - χειλιαύλι - φλογέρα

Σε κάθε χορό παρατίθεται ηχητικό απόσπασμα 30'' (μισού λεπτού) από το cd.
Κείμενα, χάρτες, επιμέλεια: ΣΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
και όλοι εσείς, που συνεισφέρετε!
fanis-cd1.jpg  













CD1
 
Παμποντιακοί διαδεδομένοι χοροί
1. Κότς.: Χορευότανε σχεδόν σε όλο τον Πόντο με παραλλαγές στο κράτημα των χεριών. Στον Ανατολικό Πόντο κρατιόταν από τις παλάμες ενώ στο δυτικό από τους ώμους όπως το κότσαρι.
Ακούστε το εδώ:
ΚΟΤΣ
2. Τρυγώνα. Χορευόταν σε παραλλαγές σε διάφορες περιοχές του Πόντου. Πήρε το όνομά του από τον στοίχο: "Ακεί πέραν σ’ ορμανόπον η Τρυγώνα η Κορώνα"
Ακούστε το:
ΤΡΥΓΩΝΑ
3. Εμπρ-οπίς ή λάχανα. Χορός μικτός χαρούμενος ανάλογος,στο ύφος,του συρτού. Χορός του γάμου με φορά προς τα δεξιά.Πάντα με συνοδεία λύρας.Χαρακτηριστικό τραγούδι του χορού είναι το "Λάχανα πουλί'μ Λάχανα". ΕΜΠΡΟΠΙΣ-ΛΑΧΑΝΑ
4. Κοτσαγκέλ: Χορευόταν στο τέλος της γαμήλιας διασκέδασης. Μ' αυτόν τον χορό αποχωρούσαν οι καλεσμένοι για τα σπίτια τους. Ο πρώτος κρατάει το μαντήλι. ΚΟΤΣΑΓΚΕΛ
5. Σαρικούζ. Θα πει ξανθό κορίτσι στα Τούρκικα. Λέγεται ότι είναι ο χορός του θερισμού. Υπάρχει σε διάφορες παραλλαγές, σε πολλές περιοχές του Πόντου. ΣΑΡΙΚΟΥΖ
6. Πατούλα: Το όνομα του χορού στο Δυτικό Πόντο. Πήρε την ονομασία του από τον στίχο "Τη Πατούλας η μάνα, τ’εμόν η Καλομάνα" ή Πιπιλομάτενα: Το όνομα του χορού στον Ανατολικό Πόντο. Πήρε την ονομασία του από τον στίχο: "Την Πιπιλομάτεναν, ούϊ ανάθεμά τεναν" ή Κόρη Κοπέλα: Ο ίδιος χορός σε μικρή παραλλαγή με διαφορετική μουσική όπως ονομαζόταν στην Γαλίαινα. ΠΑΤΟΥΛΑ
7. Θύμιγμα ή θύμισμα: Τελετουργικός χορός του γάμου. Χορεύεται από εφτά ζευγάρια με πρώτο το ζευγάρι των νεόνυμφων, και ένα μόνο (τέκ), κρατώντας λαμπάδες ή Εφτά ζευγάρια και το τέκ: Πήρε το όνομά του από τους στίχους του τραγουδιού "εφτά ζευγάρια και το τέκ κρατούνε τη λαμπάδα" ΘΥΜΙΓΜΑΝ
8. Μητερίτσα: Χορός των παραλίων και των σαλονιών της Τραπεζούντας φερμένος από την Ευρώπη με τραγούδι στην Νεοελληνική γλώσσα (Καντρίλιες). Πήρε την ονομασία του από τον στοίχο "Μητερίτσα μου γλυκιά έχω μια αγαπητικιά" ΜΗΤΕΡΙΤΣΑ
9. Μαχαίρια: Χορός επίδειξης μαχαιριών. Αναφέρεται στην Κύρου Ανάβαση από τον Ξενοφώντα όταν χορεύθηκε από δύο Θράκες στην Ορντού (Κοτύωρα) ή Tη μαχαιρί ή Πιτσάκ οϊνί: Η Τούρκικη ονομασία του χορού (pitsak=μαχαίρια) ΠΙΤΣΑΚ-ΜΑΧΑΙΡΙΑ
10. Μωμογέρια: Υπάρχουν σε διάφορες παραλλαγές ακόμη και σαν θεατρικές παραστάσεις με Αριστοφανικό διάλογο (λαϊκά δρώμενα) ΜΩΜΟΕΡΙΑ-ΚΟΤΖΑΜΑΝ
11. Τρομαχτόν Τικ ή Λαγκευτόν. Χορευόταν ιδιαίτερα στα Κοτύωρα και στο Κάρς. ΤΙΚ ΤΡΟΜΑΧΤΟΝ
12. Τικ (Διπλόν) ή Τικ Σο Γόνατον: Χορός που χορευόταν σε όλο σχεδόν τον Πόντο με δέκα (10) βήματα. ΤΙΚ ΔΙΠΛΟΝ
Χοροί περιοχής Αργυρούπολης
13. Σερανίτσα ή Χαιρεανίτσα ή Εικοσιένα ή Αρμενίτσα. Χορός του Νοτιοανατολικού Πόντου. Πήρε το όνομά του από την περιοχή Χεροίανα όπου χορευόταν. Στην περιοχή της Αργυρούπολης. ΣΕΡΑΝΙΤΣΑ
14. Εικοσιένα ή Αρμενίτσα. Χορός του Νοτιοανατολικού Πόντου. Πήρε το όνομά του από την περιοχή Χεροίανα όπου χορευόταν. Στην περιοχή της Αργυρούπολης. ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ
15. Εταιρέ: Πήρε το όνομά του από τον στίχο του τραγουδιού "πέρνιξον με έταιρε". Χορευότανε στην Τραπεζούντα. ΕΤΑΙΡΕ
16. Ανεφορίτσα - Κιζέλα: Ποντιακός χορός που χορευόταν στη Γαλίαινα της Τραπεζούντας. Είναι μια μορφή Σερανίτσας με μονό Τικ (δύο επιτόπια τριαράκια), με πιάσιμο από τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες, με 4 βήματα προς τα δεξιά και 4 προς τα αριστερά. Το δεξί πόδι προπορεύεται και το αριστερό ακολουθεί. Τα χέρια δεν κινούνται. Ο χορός κινείται προς τα αριστερά. Σαν όργανο χρησιμοποιείται η λύρα (κεμεντζές). Συνοδεύεται από το τραγούδι: Κόρη κατήβα σο μαντρίν ελίεν η κιζέλα εφώταξεν ο πρόσωπος άμμον ντο έν ημέρα. Ελίεν = λύθηκε. Κιζέλα Είναι ο ίδιος χορός με την Ανεφορίτσα μόνο που τον συναντάμε και σε διπλό Τικ. Και οι δύο έχουνε την ίδια μουσική και συνοδεύονται από το ίδιο τραγούδι. Πήρε την ονομασία από τον στίχο του τραγουδιού. Ο χορός είναι μικτός κλειστός κύκλος. Ο ρυθμός είναι πεντάσημος 5/8. ΑΝΕΦΟΡΙΤΣΑ-ΓΚΙΖΕΛΑ
17. Γεντίερε: Χορός της Αργυρούπολης του Πόντου ή Γεντίαρατς: Σημαίνει χορός των 7 διαγωνιζομένων γεντί=εφτά, αρατς=διαγωνισμός ή Γαντίαρα: Σημαίνει εφτά μικρά δρομάκια γεντί= εφτά, αρά =μικρός δρόμος ΓΕΝΤΙΕΡΕ
18. Φόνα. Χορός της Αργυρούπολης. Παραλλαγή του Γιουβαρλαντούμ ή Αρμενίτσας όπως ονομαζόταν στη Γαλίαινα ΦΟΝΑ
Χοροί περιοχής Τραπεζούντας
19. Διπάτ: Το όνομα του χορού στην Τραπεζούντα. Πήρε το όνομά του από τα δύο επιτόπια πατήματα. ή Γιαβαστόν: Σημαίνει αργός χορός ή Κοδεσπενιακόν: Χορός της οικοδέσποινας ή Ομάλ Τραπεζούντας: Το όνομα του χορού στην Ελλάδα ΔΙΠΑΤ
20. Ατσιαπάτ: Χορός που χορευότανε στα Πλάτανα κωμόπολη Δυτικά της Τραπεζούντας (στα τούρκικα ονομάζεται Akcapat) απ’όπου πήρε και το όνομά του. Την ίδια ονομασία συναντάμε και στην Ματσούκα, όπου χορευότανε και από γυναίκες ΑΤΣΙΑΠΑΤ
21. Σέρρα: Ο ωραιότερος και διασημότερος χορός. Πήρε την ονομασία του από τον ποταμό Σέρρα. Υπάρχει σε διαφορετικές μορφές ανάλογα με την περιοχή, ή Λάζικον: Το όνομα του χορού στην περιοχή του Όφεως όχι γιατί ήτανχορός των Λαζών αλλά γατί οι Οφλίδες είναι κάτοικοι της Λαζικής χώρας ή Τογιαλίδικον: Το όνομα του χορού στην περιοχή Τόνιας ΣΕΡΡΑ
22. Τικ (Μονό): Χορός της Ματσούκας με έξι βήματα ή Διπλόν. Ο ίδιος χορός όπως Ονομάζεται στην Γαλίαινα. ΜΟΝΟΝ ΤΙΚ
23. Γέμουρα: Χωριό ανατολικά της Τραπεζούντας. Στην περιοχή Σεβάστειας χορευόταν σαν μία μορφή Τρυγώνας Στα χωριά μεταξύ Γέμουρας - Τραπεζούντας χορευόταν σαν παραλλαγή του εταιρέ. ΓΕΜΟΥΡΑ
24. Σαμσόν. Χορός της περιοχής Σαμψούντας, από όπου και πήρε τη ονομασία του. ΣΑΜΣΟΝ
Χοροί περιοχής Νικόπολης
25. Ούτσαϊ: Χορός της Νικόπολης με έντονο τρέμουλο με 10 βήματα. Αλλάζει η θέση των χεριών ανάλογα με την περιοχή που χορευόταν. ή Ούτσαλτι: Σημαίνει 3-6 στα Τούρκικα ή Κουνιχτόν: Η oνομασία στο Αξι Κιοϊ Νικόπολης από το έντονο τρέμουλοστο σώμα ή Ομάλ Γαράσαρης. Η πιο συνηθισμένη ονομασία στην Ελλάδα σήμερα. ΟΥΤΣΑΪ
26. Ομάλι μονόν: Απλός χορός με έξι βήματα που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη χορευτική ικανότητα και τον συναντάμε στην περιοχή Τσιμεράς στην Αργυρούπολη και στην Τραπεζούντα. Ο πιο απλός και διαδεδομένος χορός σήμερα. ΟΜΑΛΙ
27. Τικ Πάλτσανας. Τικ της περιοχής ΤΙΚ ΠΑΛΤΣΑΝΑΣ
28. Τάμζαρα. Η μουσική είναι παραλλαγή της "πιπιλομάτενας". Χορευόταν στην Παλτσάνα-Νικόπολις
ΤΑΜΖΑΡΑ
.
Συνέχεια, με το δεύτερο CD και 33 ακόμη χορούς εδώ..........


ΠΗΓΗ  ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΠΟΝΤΙΩΝ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου